ضرورت حفظ رسوم قدیمی سرخنکلا

  شاید برخی معتقد باشند برای عبور از روستانشینی و روستایی نامیده شدن و حرکت به سمت شهرنشینی و شهری نامیده شدن، نیاز است آداب و رسوم روستایی به کلی کنار گذاشته شود. اما قطعاً چنین باوری که متاسفانه در قشر جوان هم طرفداران کمی ندارد، اشتباه است. برای این مدعا هم دلایل زیادی می توان ذکر کرد.

     در توضیح کلی می توان گفت فقط باید برخی از رفتارها و عادات اشتباهی که در فرهنگ روستایی وجود دارد را اصلاح کرد. به هر حال بحث تبدیل هویت روستایی به هویت شهری بحثی گسترده است که مجال و کارشناسان خود را می طلبد که از توان ما خارج است.

  به هرحال به دلیل محتوای مناسبی که برخی از این آداب و رسوم دارند مانند ایجاد شادی های سالم دسته جمعی، پرورش خلاقیت و تفکر ، استفاده از طبیعت همراه با حفظ آن و ... ضروری است آنها را به نسلهای بعد معرفی کنیم. اگر چنین نکنیم شاید روزی برسد که آنچه در گذشته ای نه چندان دور به عنوان روشها و آداب و مهارتهای عادی زندگی روزمره پدران و مادران ما دیده می شد برای فرزندانمان عجیب و غریب به نظر برسد و از آن بی اطلاع باشند.

   وقتی داشتم درباره رسوم اهالی منطقه گرگان در اینترنت جستجو می کردم تصاویری از جشنواره آداب و رسوم روستایی گرگان یافتم که خاطره رسوم سالهای گذشته را زنده کرد.

    تصویر اول مربوط به نوعی بازی محلی است که در اصطلاح سرخنکلایی به آن « پاچو » می گفتند. این نام هم از دو کلمه "پا" و "چو" یا همان "چوب" تشکیل شده است.در این بازی که در برخی اعیاد و مناسبتهای شاد مانند عروسی ها یا نوروز  توسط بزرگترها و حتی افراد میانسال هم انجام می شد، دو عدد چوب بلند و محکم انتخاب می شد که در ارتفاع نیم متری یا بیشتر از پایین آن جای قرار گرفتن پا وجود داشت و همانطور که در تصویر مشخص است افراد ماهر می توانستند با استفاده از آن بدون کمک و اتکای دیگران و در سطحی بلندتر راه بروند.

    زمانی که هنوز دستگاههای آشپزخانه مانند همزن برقی و آسیاب برقی وجود نداشت، روشهای خلاقانه زنان روستایی برای کارهای منزل جالب و زیبا بود. به خوبی به خاطر دارم که برای درست کردن رب انار یا همان « ترشی انار » وسیله ای وجود داشت برای جدا کردن دانه های سفت انار از بقیه اجزای آن که در واقع مواد و ملات اصلی رب انار می شد. این وسیله که به آن « فر » یا «فرفره» می گفتند بسیار شبیه فرفره های بازی بود که از نی درست می شد. به این ترتیب که یک عدد نی محکم را از یک سر به نحوی شکاف می دادند که مانند پره های همزن برقی چند پره داشته باشد و این پره ها را هم به نحوی محکم می کردند که حالت فاصله دار خود را حفظ کنند. بعد دانه های پخته شده انار را داخل دیگی ریخته و دیگ را نیز در کنار ستونی محکم قرار می دادند. در این حال به وسیله دو نخ حلقه شده، نی فرفره که یک سر پره دار آن در دیگ قرار داشت را به ستون به حالت ایستاد تثبیت کرده و در وسط نی نیز نخ بلندی پیچیده می شد که دو طرف آن در دست فرد قرار داشت.

    فرد می توانست با کشیدن متناوب هر یک از سرهای نخی که در دست داشت به سمت خودش، با سرعت زیاد پره های فرفره یا همان نی را چرخانده و در واقع توسط پره های فرفره به شدت و سرعت اقدام به هم زدن محتویات دیگ می کرد.